Εγκληματολογικές έρευνες - Εγκληματικότητα και οικονομική κρίση

Πηγή: Αγγελιοφόρος της Κυριακής
Ημερομηνία: Κυριακή, 26 Φεβρουαρίου 2012

Σχετίζεται η αύξηση της εγκληματικότητας με την οικονομική κρίση και, αν ναι, με ποιον τρόπο; Επί του θέματος οι πολιτικές δυνάμεις εμφανίζονται αμήχανες και αντιφατικές. Η Δεξιά έχει την τάση να δίνει έμφαση στην καταστολή και να παρακάμπτει τις αιτίες της εγκληματικότητας, ενώ η Αριστερά έχει την τάση να εστιάζει στις κοινωνικές αιτίες της εγκληματικότητας και να παραπέμπει την άμεση αντιμετώπιση του εγκλήματος στις ελληνικές καλένδες. Όμως, επειδή ο φόβος ενεργοποιεί συντηρητικά κοινωνικά ανακλαστικά, γι’ αυτό και όπου στην Ευρώπη η Αριστερά υποτίμησε την απαίτηση των πολιτών για ασφάλεια το πλήρωσε πολύ ακριβά. Ιδιαίτερα η ελληνική Αριστερά, έχοντας πικρή πείρα από τη δράση κατασταλτικών μηχανισμών εναντίον της σε παλαιότερες περιόδους, δυσπιστεί σε όλες τις προτάσεις που περιλαμβάνουν άμεσα μέτρα καταστολής του εγκλήματος. Φοβάται ότι αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε ένα γενικό περιορισμό των ελευθεριών. Αλλά αυτός ο φόβος στη σημερινή Ελλάδα της σταθερής δημοκρατίας δεν έχει βάση. Η ενασχόληση με τα αίτια της εγκληματικότητας δεν πρέπει να αποτελεί πρόσχημα για την αποφυγή της άμεσης αντιμετώπισης του εγκλήματος. Το «σκληρή με το έγκλημα, σκληρή με τα αίτια της εγκληματικότητας», για να μην είναι απλώς ένα σύνθημα, πρέπει να οδηγεί σε συγκεκριμένες δράσεις και προς τους δύο στόχους.
Ως προς τις βαθύτερες αιτίες, η Αριστερά επιμένει ότι η εγκληματικότητα είναι συνέπεια της κοινωνικής ανισότητας. Θεωρεί ότι, όσο αυξάνεται η ανισότητα, τόσο αυξάνεται και η εγκληματικότητα. Όμως, μια τέτοια ευθεία και νομοτελειακή σχέση δεν επιβεβαιώνεται ιστορικά.
Εγκληματολογικές έρευνες αναφέρουν ότι η αύξηση της εγκληματικότητας συνδέεται περισσότερο με το μαρασμό της κοινωνικότητας. Εάν ως κοινωνικότητα οριστεί «το σύνολο των θυσιών που πρέπει να κάνει ο καθένας μας, προκειμένου να ζούμε όλοι μαζί», τότε ο μαρασμός της ορίζεται ως διάλυση της κοινωνικής αλληλεγγύης. Όμως ακριβώς η κοινωνική αλληλεγγύη είναι αυτή που καθιστά δυνατό τον κοινωνικό έλεγχο και αυτός ο εκ των κάτω έλεγχος καθιστά δυνατή την οχύρωση της κοινωνίας έναντι του εγκλήματος.
Η οικονομική κρίση οδηγεί σε μια σημαντική αύξηση του ποσοστού των αυτοκτονιών, η οποία σχετίζεται άμεσα με την αύξηση της ανεργίας. Έρευνες και όχι απλές προσωπικές υποθέσεις, που έγιναν στην Ευρώπη δείχνουν ότι η οικονομική ύφεση επηρεάζει τα ποσοστά θνησιμότητας και παρατηρήθηκε ότι για κάθε αύξηση 1% ανεργίας υπάρχει αύξηση 0,8 στις αυτοκτονίες.
Στις σημερινές συνθήκες της οικονομικής κρίσης και της μείωσης του λαϊκού εισοδήματος πρέπει τουλάχιστον να αποφύγουμε την κατάρρευση της κοινωνικής αλληλεγγύης. Η κοινωνική αλληλεγγύη εκφράζεται με τη δράση της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και με τα θεσμοθετημένα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας. Βέβαια, κανένα από αυτά δεν μπορεί να αποτρέψει την ανισότητα και τη σχετική φτώχεια. Μπορούν, όμως, να αποτρέψουν την περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό των ασθενέστερων στρωμάτων; Αυτό επί του προκειμένου είναι το σπουδαιότερο. Στο έγκλημα οδηγεί λιγότερο η ανέχεια και περισσότερο η απελπισία.

ΓΡΑΦΕΙΟ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

www.erevna.gr